Hij stelde voor om een genootschap te stichten met als doelstelling “de verbetering van het schoolwezen en de opvoeding der jeugd als de voornaamste grondslag ter vorming, verbetering en beschaving van den burger”. Tijdens de op 16 november 1784 in de doopsgezinde pastorie te Edam gehouden oprichtingsvergadering werd deze doelstelling aanvaard. Besloten werd tot oprichting van een “Genoodschap van Konsten en Wetenschappen, onder de zinsp

Het Nut wordt sinds zijn oprichting gekenmerkt door de volgende aspecten:

• het Nut is een organisatie die werkzaam is ten algemene nut;
• het Nut is bereid tot een brede samenwerking;
• het Nut is een open organisatie zonder voorwaarden voor lidmaatschap;
• het Nut kent geen uitgangspunten die verplicht worden opgelegd of waarvan de naleving wordt verlangd;
• het Nut is een humanitaire (mensgerichte) organisatie;
• het Nut streeft naar individuele en maatschappelijke ontplooiing met een zo hoog mogelijk cultureel gehalte;
• het Nut ontplooit zijn activiteiten vooral in het verband van de aangesloten plaatselijke departementen (verenigingen met eigen rechtspersoonlijkheid);
• het Nut heeft een Maatschappijbestuur dat zich ten doel stelt op landelijk niveau een bijdrage te leveren aan het maatschappelijk debat en daarnaast de departementen te stimuleren om met hun activiteiten in de eigen omgeving een sociaal-maatschappelijke en educatieve functie te vervullen.

Met de bovenstaande uitgangspunten organiseert maatschappijbestuur jaarlijks een Algemene Ledenvergadering en centrale districtraad zodat de leden (bestuurders en leden departementen) informatie kunnen uitwisselen en elkaar kunnen ontmoeten. Met het uitgeven van een (digitale) nieuwsbrief, die driemaal per jaar verschijnt, wordt eveneens een bijdrage geleverd aan de samenhang binnen ‘t Nut en nemen ook veel organisaties buiten ‘t Nut kennis van alle activiteiten binnen de Maatschappij en de departementen. Veel departementen spelen nog steeds alert in op - zonder politieke of kerkelijke binding - de plaatselijke maatschappelijke ontwikkelingen. De departementen ontplooien vanouds en ook nu nog educatieve activiteiten ten behoeve van de mensen in hun omgeving. Dat gebeurt in de vorm van lezingen, cursussen, educatieve excursies, cultuurreizen en andere culturele activiteiten, soms ook door middel van subsidiëring van activiteiten van andere organisaties. De Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen telt op dit moment ruim 70 plaatsen.